Page 3 - ΑΤΗΕRΟΜΑ_2021_3

3

νουρία» δημιούργησε σύγχυση και οδήγησε στη λανθασμένη
ΣΤΗΛΗ επιστημονικά εντύπωση ότι μετράμε στα ούρα τη συγκέντρωση
ΟΜΑΔΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ουσίας που λέγεται «μικρολευκωματίνη» ή «μικροαλβουμίνη».
Τέτοια ουσία δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει δηλ. «μικρή» και «μεγά-
λη» αλβουμίνη, αλλά η πάθηση λέγεται «μικροαλβουμινουρία»,
ελευθερία παπαχριστοφόρου που υποδηλώνει την ύπαρξη μικρής (<300 mg/24ωρο), αλλά
παθολόγος με εξειδίκευση στο σακχαρώδη διαβήτη, παθολογικής (>30 mg/24ωρο) ποσότητας αλβουμίνης στα
Επιστημονική Συνεργάτιδα Διαβητολογικού Κέντρου, ούρα 24ώρου. Κατά συνέπεια, είναι επιστημονικά λάθος να
Α’ προπαιδευτική παθολογική Κλινική, ΓΝΑ «λαϊκό», Αθήνα παραγγέλνουμε τη μέτρηση «μικροαλβουμίνης» ή «μικρο-
λευκωματίνης» στα ούρα, μιας και τέτοια ουσία δεν υπάρχει
Κωνσταντίνος μακρυλάκης (δυστυχώς όμως έχει επικρατήσει ο λανθασμένος αυτός όρος
Καθηγητής παθολογίας ΕΚπΑ, Α’ προπαιδευτική παθολογική και αναγράφεται και επίσημα στις αναφορές των εργαστηρίων,
Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο, ΓΝΑ «λαϊκό», Αθήνα
ακόμα και στην ιστοσελίδα της ηλεκτρονικής συνταγογράφη-
σης). Για τους λόγους αυτούς έχει προταθεί να αντικατασταθεί
ο όρος «μικρολευκωματινουρία» με τον όρο «μέτρια αυξημένη
Διάγνωση της διαβητικής λευκωματινουρία» και ο όρος «μακρολευκωματινουρία» με τον
όρο «σοβαρά αυξημένη λευκωματινουρία».
νεφρικής νόσου Η αυξημένη απέκκριση αλβουμίνης στα ούρα υποδηλώνει
βλάβη του νεφρικού σπειράματος. Η μεμβράνη των σπειρα-
ματικών τριχοειδών αποτελείται από τρία τμήματα (Εικόνα
Η διαβητική νεφρική νόσος θεωρείται μία από τις μικρο- 1). Το ενδοθήλιο (που καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια του
αγγειακές επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη (ΣΔ) και η τοιχώματος των τριχοειδών), τη βασική μεμβράνη και τα ποδο-
κύτταρα (που καλύπτουν την εξωτερική επιφάνεια της βασικής
συχνότητα εμφάνισής της κυμαίνεται μεταξύ 20-30%. Είναι μεμβράνης, προς τον χώρο του bowman) . Τα ενδοθηλιακά
2
μία νόσος κλινικά και παθολογοανατομικά ετερογενής, με ποι- κύτταρα διαθέτουν πόρους, που επιτρέπουν τη διέλευση του
κίλους αλληλο-επικαλυπτόμενους παράγοντες να συμβάλουν διηθήματος. Η βασική μεμβράνη αποτελείται από κολλαγόνο
στην εμφάνισή της (ηλικία, διάρκεια διαβήτη, συγκεκριμένες τύπου ιV, λαμινίνη και πρωτεογλυκάνες, και είναι αρνητικά
εθνότητες [π.χ. μαύρη φυλή], γενετική καταβολή, χαμηλό κοι- φορτισμένη. Τα ποδοκύτταρα εμφανίζουν χαρακτηριστικές
νωνικο-οικονομικό επίπεδο, παχυσαρκία, κάπνισμα, υπέρταση, προσεκβολές, οι οποίες αλληλοσυμπλέκονται και δημιουργούν
κ.α.). Επιπλέον, η παρουσία της διαβητικής νεφρικής νόσου ελικοειδείς σχισμές (σχισμές διήθησης), που γεφυρώνονται
αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ενώ αποτελεί την κύρια στη διαφραγματική σχισμή, επιτρέποντας τη συνεχή διέλευση
αιτία νεφρικής νόσου τελικού σταδίου παγκοσμίως . 1 διηθήματος από τα σπειραματικά τριχοειδή στον ουροφόρο
Η διάγνωση της διαβητικής νεφρικής νόσου στηρίζεται είτε χώρο του bowman .
3
στην ανεύρεση επιμένουσας (επί 3-6 μήνες) παθολογικής αλβου- Η διήθηση δεν επιτρέπεται για τις μεγαλομοριακές ουσίες με
μινουρίας (μικρο- ή μακρο-αλβουμινουρίας), είτε μείωσης του διάμετρο μεγαλύτερη από αυτή των πόρων της επιφάνειας διή-
ρυθμού σπειραματικής διήθησης (ρΣΔ - eGFr) σε επίπεδα <60 θησης. Αντίθετα, το ύδωρ, τα ιόντα, και οι μικρομοριακές ουσίες
mL/min/1.73m2), ή και των δύο. παρόλο που παλαιότερα εθεω- διηθούνται ελεύθερα. Εκτός όμως από το φραγμό μεγέθους,
ρείτο ότι το πρώτο κλινικό σημείο της διαβητικής νεφροπάθειας υπάρχει και ο φραγμός ηλεκτρικού φορτίου, που εμποδίζει την
είναι η μικρολευκωματινουρία (δηλ. η απέκκριση 30-300 mg ελεύθερη διήθηση των αρνητικά φορτισμένων ουσιών, όπως η
λευκωματίνης [ή όπως αλλιώς λέγεται, αλβουμίνης] στα ούρα αλβουμίνη, η οποία μολονότι μπορεί να διέλθει από τους πόρους
24ώρου), σήμερα είναι ξεκάθαρο ότι είναι δυνατόν να υπάρχει της επιφάνειας διήθησης, συγκρατείται στο πλάσμα λόγω του
διαβητική νεφρική νόσος χωρίς παθολογική αλβουμινουρία. αρνητικού φορτίου της και της απώθησής της από την αρνητικά
Η κλασική αντίληψη ότι στη φυσική ιστορία της νόσου αρχικά επίσης φορτισμένη βασική μεμβράνη του σπειράματος. Όταν
υπάρχει φυσιολογική (ή και αυξημένη) σπειραματική διήθηση εμφανισθεί βλάβη του φραγμού διήθησης, έχουμε αυξημένη
(υπερδιήθηση), που ακολουθείται μετά από χρόνια από ανάπτυξη απέκκριση αλβουμίνης στα ούρα (>30 mg/24ωρο) . 4
μικροαλβουμινουρίας και ότι η μείωση του ρΣΔ επέρχεται μετά Ο ποσοτικός προσδιορισμός της αλβουμίνης στα ούρα μπορεί
την εμφάνιση της μικροαλβουμινουρίας, έχει δειχθεί ότι δεν να γίνει σε 24ωρη συλλογή ούρων ή σε τυχαία (καλύτερα πρώτη
ευσταθεί. Η εμφάνιση της νόσου, η παθολογοανατομική της πρωινή) συλλογή δείγματος ούρων, στην οποία προσδιορίζεται ο
εικόνα και η φυσική της ιστορία είναι ποικίλη. Έτσι υπάρχουν λόγος αλβουμίνης/κρεατινίνη ούρων (urine albumin/creatinine
περιπτώσεις όπου δεν εμφανίζεται καθόλου αλβουμινουρία, ratio, UACr). Η 24ωρη συλλογή παρουσιάζει δυσκολίες και συχνά
παρά μόνο πτώση του ρΣΔ, ενώ και σε εμφάνιση αλβουμινου- δεν γίνεται με σωστό τρόπο από τον ασθενή, ειδικά αν ο θερά-
ρίας, υπάρχουν περιπτώσεις αυτόματης υποστροφής. Η βεβαία πων ιατρός δεν δώσει σαφείς (καλύτερα γραπτές) οδηγίες για
διάγνωση ότι πρόκειται για διαβητική νεφρική νόσο, και όχι τον τρόπο συλλογής. Εφόσον σταλούν ούρα 24ώρου, θα ήταν
άλλης αιτιολογίας, μπορεί να γίνει μόνο με βιοψία νεφρού, η σκόπιμο να ζητηθεί και κρεατινίνη ούρων 24ώρου, προκειμένου
οποία σπανίως διενεργείται, για λόγους αποφυγής επεμβατικών να ελεγχθεί η σωστή συλλογή (η απέκκριση κρεατινίνης στα
πράξεων και βάσισης της διάγνωσης σε κλινικά κριτήρια. ούρα 24ωρου είναι 20-25 mg/kg για τους άνδρες και 15-20 mg/
Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι ο όρος «μικρολευκωματι- kg για τις γυναίκες, πρακτικά περίπου 1-1,5 g κρεατινίνης στο