Page 2 - ΑΤΗΕRΟΜΑ_2021_3

2

σημαντική επίδραση στις εκτελεστικές λειτουργίες, τις λεκτικές
και λειτουργικές ικανότητες. Οι παραπάνω συσχετίσεις ήταν
ανεξάρτητες της ηλικίας, του χρόνου παρακολούθησης, του
φύλου, του ποσοστού των ασθενών με υπέρταση, σακχαρώδη
διαβήτη, υπερλιπιδαιμία, κάπνισμα και στεφανιαία νόσο, του
ποσοστού των συμπτωματικών ασθενών, καθώς και του βαθμού
της ομόπλευρης και ετερόπλευρης καρωτιδικής στένωσης.
ΕπΙδρΑσΗ ΤΗσ ΚΑρωΤΙδΙΚΗσ ΕνδΑρΤΗρΕΚΤοΜΗσ
σΤΙσ γνωσΙΑΚΕσ λΕΙΤουργΙΕσ
Η μεταβολή των γνωσιακών λειτουργιών μετά από καρωτιδική
ενδαρτηρεκτομή έχει αποτελέσει το αντικείμενο περισσότερων
από 20 μελετών στη διεθνή βιβλιογραφία, με ποικίλα αποτελέ-
σματα. Γενικά, φαίνεται ότι στο 10-15% περίπου των ασθενών
7-10
οι γνωσιακές λειτουργίες θα βελτιωθούν μετά την ενδαρτηρε-
κτομή, σε ένα παρόμοιο ποσοστό θα επιδεινωθούν, ενώ στο
75% θα παραμείνουν αμετάβλητες. πολλές μελέτες έχουν γίνει
με σκοπό την ανεύρεση των παραγόντων εκείνων που είτε
καθορίζουν ή θα μπορούσαν να προβλέψουν την εξέλιξη των
γνωσιακών λειτουργιών μετά την ενδαρτηρεκτομή. Στο πλαίσιο
αυτό, βελτίωση των γνωσιακών λειτουργιών αναμένεται σε
ασθενείς ηλικίας <75 ετών, με έλασσον αγγειακό εγκεφαλικό
επεισόδιο, με δείκτη σφυγμικότητας (pulsatility index) ≤0,80, με
χαμηλή ροή στη μέση εγκεφαλική αρτηρία πριν την επέμβαση,
με στένωση >80% ή με αμφοτερόπλευρη στένωση και είναι
περισσότερο πιθανή σε ασθενείς που χειρουργούνται στην αρι-
στερή καρωτίδα. Αντίθετα, η υποάρδευση του εγκεφάλου κατά
Η διαφορά ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερή καρωτίδα απο- τη διάρκεια του αγγειακού αποκλεισμού, η απουσία οπίσθιων
δεικνύει ότι η συσχέτιση ανάμεσα στη στένωση της αριστερής αναστομωτικών αρτηριών, ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπε-
έσω καρωτίδας και την έκπτωση των γνωσιακών λειτουργιών ραιμάτωση του εγκεφάλου μετά την ενδαρτηρεκτομή αυξάνουν
είναι άμεση και όχι έμμεση λόγω κοινών παραγόντων κινδύνου. την πιθανότητα επιδείνωσης των γνωσιακών λειτουργιών μετά
Σε μία ανάλυση από την tromsø Study, συγκρίθηκε η επίδοση την ενδαρτηρεκτομή. Η γενική αναισθησία προκαλεί μία παρο-
σε διάφορες ψυχολογικές δοκιμασίες ανάμεσα σε 189 άτομα με δική επιδείνωση που αποκαθίσταται μετά από μερικές ημέρες.
καρωτιδική στένωση και 201 άτομα χωρίς στένωση. Τα άτομα Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι κανένα από τα παραπάνω
4
με στένωση καρωτίδας είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ευρήματα δεν επιβεβαιώνεται σταθερά από όλες τις σχετικές
απόδοσης σε δοκιμές προσοχής, ψυχοκινητική ταχύτητα, μνήμη μελέτες και, ως εκ τούτου, η προγνωστική αξία των ανωτέρω
και κινητικές λειτουργίες, ανεξάρτητα από την ύπαρξη αλλοιώ- παραγόντων είναι αμφίβολη.
σεων στη μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου. παρομοίως συγΚρΙσΗ ΤΗσ ΕπΙδρΑσΗσ ΤΗσ ΚΑρωΤΙδΙΚΗσ
σε μία ανάλυση από τη Framingham Study, μελετήθηκαν 1.975 ΕνδΑρΤΗρΕΚΤοΜΗσ ΕνΑνΤΙ ΤΗσ δΙΑδΕρΜΙΚΗσ
άτομα χωρίς αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και βρέθηκε ότι ΑγγΕΙοπλΑσΤΙΚΗσ σΤΙσ γνωσΙΑΚΕσ λΕΙΤουργΙΕσ
η καρωτιδική στένωση ≥50% συσχετιζόταν με χαμηλότερη Οι 6 από τις 13 μελέτες, που έχουν συγκρίνει την καρωτιδική
απόδοση στις εκτελεστικές λειτουργίες. πολλές προοπτικές ενδαρτηρεκτομή με τη διαδερμική αγγειοπλαστική, απέτυ-
5
μελέτες κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας έχουν επί- χαν να δείξουν σημαντική συνολική διαφορά στις γνωστικές
σης αποδείξει ότι η καρωτιδική στένωση αποτελεί ανεξάρτητο λειτουργίες μεταξύ αγγειοπλαστικής και ενδαρτηρεκτομής. 8,9
παράγοντα κινδύνου για έκπτωση των γνωσιακών λειτουργιών. Ορισμένες από αυτές τις μελέτες έδειξαν διαφορά σε μία μόνο
ΕπΙδρΑσΗ ΤΗσ δΙΑδΕρΜΙΚΗσ ΑγγΕΙοπλΑσΤΙΚΗσ από τις δοκιμασίες γνωσιακής λειτουργίας μεταξύ των δύο
ΤΗσ ΚΑρωΤΙδΑσ σΤΙσ γνωσΙΑΚΕσ λΕΙΤουργΙΕσ επεμβατικών τεχνικών (π.χ., το trail Making test, το processing
Η επίδραση της διαδερμικής αγγειοπλαστικής της καρωτί- Speed index ή το Grooved pegboard). Άλλες μελέτες έδειξαν
δας στις γνωσιακές λειτουργίες είχε αποτελέσει το αντικείμενο σημαντική επιδείνωση των γνωσιακών λειτουργιών μετά από
μιας μεταανάλυσης που πραγματοποιήσαμε το 2014. Δεκαέξι αγγειοπλαστική, αλλά όχι μετά από ενδαρτηρεκτομή. Μία με-
6
μελέτες, αναφερόμενες συνολικά σε 626 ασθενείς που είχαν αντι- λέτη έδειξε επιδείνωση σε ένα γνωσιακό πεδίο (δείκτης μνήμης
μετωπιστεί με διαδερμική αγγειοπλαστική, περιλήφθηκαν στην εργασίας) μετά από ενδαρτηρεκτομή, αλλά όχι μετά από αγγει-
ανάλυση. Διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική βελτίωση των οπλαστική. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι οι ασθενείς ηλικίας άνω
γνωσιακών λειτουργιών, όπως αυτές εκτιμήθηκαν με το MMSE, των 68 ετών, που υποβλήθηκαν είτε σε ενδαρτηρεκτομή είτε σε
αλλά όχι με το rey Auditory Verbal Learning test (rAVLt). Ση- αγγειοπλαστική, παρουσίασαν μετεγχειρητική επιδείνωση των
μαντική βελτίωση της μνήμης και της προσοχής/ψυχοκινητικής
ταχύτητας διαπιστώθηκε επίσης, ενώ δεν βρέθηκε στατιστικά (συνέχεια στη σελίδα 7)
αΘΗρΩμα • ΤΟΜΟΣ 25, ΤΕΥΧΟΣ 3, ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021