Page 2 - ΑΤΗΕRΟΜΑ_2021_2

2

ελλιπή, αναφέρεται ότι 10 στους 15 έλαβαν ηπαρίνη κλασσική εκδήλωσης του VITT ήταν η 9η ημέρα από την ημέρα εμβο-
ή χαμηλού μοριακού βάρους και 4 στους 15 ασθενείς έλαβαν λιασμού. Τα θρομβωτικά επεισόδια ήταν τόσο φλεβικά όσο
κορτικοστεροειδή ή ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη (IVIG). Η θνη- και αρτηριακά (θρόμβωση φλεβωδών κόλπων εγκεφάλου,
τότητα ανερχόταν στο 41%. Δεν ανευρέθηκαν προδιαθεσικοί ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο με κατανομή μέσης
παράγοντες αλλά σημειώνεται ότι το 25% των γυναικών ελάμ- εγκεφαλικής αρτηρίας, ισχαιμία κάτω άκρων, πνευμονική εμ-
βανε οιστρογονοθεραπεία. Άλλες εντοπίσεις θρόμβωσης που βολή, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση κάτω άκρων, θρόμβωση
έχουν περιγραφεί έκτοτε συμπεριλαμβάνουν την ωοθηκική νεφρικής φλέβας). Ένας ασθενής κατέληξε, ενώ οι υπόλοιποι
και οφθαλμική φλέβα, την αορτή και τις μηριαίες αρτηρίες, τη παρουσίασαν ομαλή κλινική πορεία.
σπληνική αρτηρία καθώς και τη μέση εγκεφαλική αρτηρία και Τα περιστατικά VITT οδήγησαν πολλές χώρες να τροποποιή-
οξύ στεφανιαίο σύνδρομο χωρίς έδαφος αθηρωμάτωσης. Οι σουν το ηλικιακό όριο εμβολιασμού με ΑΖ ή να τον διακόψουν.
πρώτες εργαστηριακές παρατηρήσεις έδειξαν ότι οι ασθενείς Η Γερμανία, η ιρλανδία, η Ολλανδία και η ισπανία επέτρεψαν
με VITT παρουσίαζαν ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων ανόσου τον εμβολιασμό με aZ σε άτομα >60 ετών, ο Καναδάς και η
μηχανισμού μεσολαβούμενη από τον υποδοχέα IgG των αιμο- Γαλλία >55 ετών, η Φιλανδία και η Σουηδία >65 ετών, το Ηνω-
πεταλίων FcyRIIa. Αυτό το προφίλ ενεργοποίησης των αιμοπε- μένο Βασίλειο > 40 ετών και η Αυστραλία >50 ετών. Η Εθνική
ταλίων σε ασθενή που δεν έχει λάβει ηπαρίνη είναι συμβατό με Επιτροπή Εμβολιασμού της Ελλάδας εξέδωσε στις 14 ιουνίου
αυτοάνοση θρομβοπενία από ηπαρίνη η οποία έχει περιγραφεί οδηγία που συνιστά τον εμβολιασμό με την 1η δόση του εμ-
στο παρελθόν σε ασθενείς μετά από αρθροπλαστική γόνατος βολίου της ΑΖ για τα άτομα 60 ετών και άνω.
και σε έδαφος λοιμώξεων από ιούς ή βακτήρια. Θρομβωτικές επιπλοκές έχουν αναφερθεί στη βάση δεδο-
Η συχνότητα VITT μετά από την 1η δόση ΑΖ είναι δύσκολο μένων φαρμακοεπαγρύπνησης του παγκόσμιου Οργανισμού
να καθοριστεί με ακρίβεια. ποικίλει ανά χώρα με την πιο υψη- Υγείας Vigibase και με τα εμβόλια της Pfizer και της Moderna.
λή να καταγράφεται στη νορβηγία (1:26,500). Τα στοιχεία της Συγκεκριμένα την περίοδο 13 Δεκέμβρη έως και 16 Μαρτίου
Επιτροπής φαρμακοεπαγρύπνησης της Ελλάδας ανακοίνωσαν σε περίπου 360 εκατομμύρια εμβολιασθέντων αναφέρθηκαν
στις 26 Μαΐου 2021 πέντε τεκμηριωμένα περιστατικά VITT στο 1197 επεισόδια φλεβικής και αρτηριακής θρόμβωσης μετά από
σύνολο 905.905 εμβολιασθέντων με 1η και 2η δόση aZ που Pfizer και 325 μετά από Moderna. Μεταξύ αυτών αναφέρθηκαν
αντιστοιχεί σε συχνότητα 0,55/100.000. Η συχνότητα με βάση και κάποια περιστατικά θρομβώσεων φλεβωδών κόλπων του
την ηλικιακή κατανομή ήταν 1,58/100.000 στην ηλικία 30-39 εγκεφάλου με συνοδό θρομβοπενία. Τα δεδομένα της Vigibase
και 2,28 /100.000 στην ηλικία 40-49. Το αιματολογικό τμήμα δεν μας επιτρέπουν να συγκρίνουμε τα ποσοστά θρόμβωσης
του ΓνΑ «Αλεξάνδρα» τεκμηρίωσε τα 3 περιστατικά εξ αυτών ανά εμβόλιο καθώς δεν παρέχεται το ποσοστό των θρομβώ-
και ένα περιστατικό μετά το εμβόλιο της J&J. Αφορούσαν 3 σεων σε σχέση με τον αριθμό των εμβολιασθέντων, αλλά ούτε
γυναίκες και 1 άντρα μέσης ηλικίας 44 ετών. Ο μέσος χρόνος και να τεκμηριώσουμε αιτιολογική συσχέτιση. πρόσφατα,

εικονα 1. προτεινόμενος μηχανισμός παθογένεσης της VITT (Vaccine-induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia) κατ’αναλογία της
παθοφυσιολογίας της HIT (Heparin-induced thrombocytopenia). a. H ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων οδηγεί σε απελευθέρωση του θετικά
φορτισμένου αιμοπεταλιακού παράγοντα 4 (PF4) που σχηματίζει στη συνέχεια σύμπλεγμα πιθανότατα με ένα μόριο αρνητικά φορτισμένο. O
αντιγονικός νεοεπίτοπος που σχηματίζεται διεγείρει την παραγωγή αντισωμάτων από τα Β λεμφοκύτταρα B. Τα αντισώματα προσκολλώνται
παρουσία του άνοσου συμπλέγματος στον υποδοχέα των IgG αντισωμάτων FcγRIIa των αιμοπεταλίων, των μονοκυττάρων και των ουδετερόφι-
λων. Ακολουθεί κυτταρική ενεργοποίηση, απελευθέρωση προπηκτικών ουσιών (μικροσωματιδίων, ιστικού παράγοντα και των εξωκυτταρικών
παγίδων των ουδετεροφίλων) και επακόλουθη ενεργοποίηση του μηχανισμού της πήξης.
(συνέχεια στη σελίδα 7)

αΘΗρΩμα • ΤΟΜΟΣ 25, ΤΕΥΧΟΣ 2, AΠΡΙΛΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2021