Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας σχετίζονται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο και με χειρότερη υγεία εν γένει. Εντούτοις, ο βέλτιστος αριθμός βημάτων/ημέρα δεν είναι γνωστός. Στην μετα-ανάλυση αυτή αξιοποιήθηκαν δεδομένα από 17 μελέτες κοορτής σε συνολικά 226.889 υγιείς συμμετέχοντες με μέση παρακολούθηση 7,1 ετών. Υπολογίσθηκε ότι για κάθε αύξηση της σωματικής δραστηριότητας κατά 1000 βήματα/ημέρα αντιστοιχεί 15% ελάττωση της συνολικής θνητότητας, ενώ κατά 500 βήματα/ημέρα αντιστοιχεί σε ελάττωση της καρδιαγγειακής θνητότητας κατά 7%. Άτομα στο μεγαλύτερο τεταρτημόριο σωματικής δραστηριότητας (11.529 βήματα/ημέρα) εμφάνιζαν μείωση της θνητότητας έως και 67% συγκριτικά με άτομα με 3.967 βήματα/ημέρα και της καρδιαγγειακής θνητότητας κατά 77% συγκριτικά με άτομα με 2337 βήματα/ημέρα. Οι ερευνητές καταλήγουν ότι υπάρχει σταθερή αντίστροφη σχέση ανάμεσα στη σωματική δραστηριότητα και στην καρδιαγγειακή και συνολική θνητότητα που ξεκινά από τα 3967 και 2337 βήματα/ημέρα αντίστοιχα.

(Banach M, Lewek J, Surma S, et al. Eur J Prev Cardiol. 2023:zwad229)

Οι ανθρακυκλίνες είναι χημειοθεραπευτικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε πολλές κακοήθειες και συχνά σχετίζονται με μείωση της καρδιακής λειτουργίας. Στη μελέτη STOP-CA εξετάσθηκε η ενδεχόμενη προστατευτική επίδραση της χορήγησης ατορβαστατίνης στην εμφάνιση καρδιοτοξικότητας από ανθρακυκλίνη σε 300 ασθενείς με λέμφωμα. Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν 1:1 σε χορήγηση 40 mg ατορβαστατίνης έναντι εικονικού φαρμάκου και αξιολογήθηκε το ποσοστό των ασθενών με ελάττωση του κλάσματος εξώθησης (ΚΕ) κατά >10% από την αρχική τιμή και με τελική τιμή ΚΕ <55% στο έτος. Η μέση αρχική τιμή του ΚΕ στους συμμετέχοντες ήταν 63% και βρέθηκε ότι ποσοστό 22% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου και 9% στην ομάδα της ατορβαστατίνης εμφάνιζε σημαντική ελάττωση στο έτος. Κατά την παρακολούθηση καταγράφηκαν 13 περιστατικά καρδιακής ανεπάρκειας χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι η προληπτική χορήγηση ατορβαστατίνης σε ασθενείς με λέμφωμα που λαμβάνουν ανθρακυκλίνη υποτριπλασιάζει την εμφάνιση καρδιακής δυσλειτουργίας από τη χημειοθεραπεία.

(Neilan TG, Quinaglia T, Onoue T, et al. JAMA. 2023;330:528-536)

Τόσο οι αγωνιστές της GLP-1 όσο και οι αναστολείς της SGLT2 (SGLT2i) έχει φανεί ότι ελαττώνουν την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2), εντούτοις η επίδραση του συνδυασμού των δύο κατηγοριών αντιδιαβητικών φαρμάκων δεν είναι γνωστή. Σε post hoc ανάλυση από τη μελέτη Harmony Outcomes αξιολογήθηκε η επίδραση της αμπιγλουτίδης στην εμφάνιση καρδιαγγειακού θανάτου, εμφράγματος μυοκαρδίου ή ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου σε 9.462 ασθενείς με ΣΔτ2 εκ των οποίων ποσοστό 6,1% ελάμβανε και SGLT2i. Βρέθηκε ότι η ευνοϊκή επίδραση της αμπιγλουτίδης δεν επηρεάστηκε από τη λήψη SGLT2i. Σε μετα-ανάλυση δεδομένων 13.538 ασθενών από τις μελέτες Harmony Outcomes και AMPLITUDE-O βρέθηκε ότι η χορήγηση αγωνιστών της GLP-1 ελάττωσε την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά 23% σε άτομα που δεν ελάμβαναν SGLT2i και κατά 22% σε αυτούς που ελάμβαναν, ενώ παράλληλα ελάττωσαν ανεξάρτητα τις νοσηλείες για απορρύθμιση καρδιακής ανεπάρκειας. Οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι η χορήγηση συνδυαστικής θεραπείας με αγωνιστές της GLP-1 και SGLT2i σε ασθενείς με ΣΔτ2 και καρδιαγγειακή νόσο επιφέρει επιπρόσθετο κλινικό όφελος και προτείνουν το σχεδιασμό κατάλληλων μελετών προς επιβεβαίωση αυτών των ευρημάτων.

(Neves JS, Borges-Canha M, Vasques-Nóvoa F, et al. J Am Coll Cardiol.  2023;82:517-525)

Ασθενείς με λοίμωξη από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) εμφανίζουν αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Στη μελέτη REPRIEVE τυχαιοποιήθηκαν 7.769 πάσχοντες από HIV, μέσης ηλικίας 50 ετών, σε χορήγηση πιταβαστίνης 4 mg ή σε εικονικό φάρμακο. Πρωταρχικό τελικό σημείο της μελέτης ήταν η εμφάνιση μειζόνων καρδιαγγειακών επεισοδίων. Μετά από διάμεση παρακολούθηση περίπου 5 ετών η μελέτη διεκόπη πρόωρα λόγω καταγραφής στατιστικά σημαντικής αποτελεσματικότητας της χορηγούμενης θεραπείας: η χορήγηση πιταβαστατίνης οδήγησε σε ελάττωση του πρωταρχικού τελικού σημείου κατά 45% έναντι του εικονικού φαρμάκου. Μυοπάθεια εμφανίστηκε σε ποσοστό 2,3% των ασθενών που έλαβαν στατίνη (έναντι 1,4% στο εικονικό φάρμακο), ενώ εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη καταγράφηκε σε ποσοστό 5,3% των συμμετεχόντων υπό στατίνη (έναντι 4% υπό εικονικό φάρμακο). Συμπερασματικά, η χορήγηση πιταβαστατίνης σε ασθενείς με HIV λοίμωξη είναι κλινικά επωφελής όσον αφορά στον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

(Grinspoon SK, Fitch KV, Zanni MV, et al.. N Engl J Med. 2023;389:687-699)

Στην παρούσα μελέτη έγινε ανάλυση δεδομένων από τρεις μελέτες φάσης 3 με χορήγηση μπεμπεδοϊκού οξέος σε ασθενείς με υπερλιπιδαιμία. Αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της υπό μελέτη αγωγής έναντι του εικονικού φαρμάκου ανάλογα με την παρουσία μεταβολικού συνδρόμου (ΜΣ, Ν=936) ή όχι (Ν=1.573). Η αποτελεσματικότητα του μπεμπεδοϊκού οξέος στην ελάττωση της LDL-χολ ήταν λίγο καλύτερη στην ομάδα των ασθενών χωρίς ΜΣ (22,3% έναντι 18,4%, p=0,0472). Η επίδραση σε άλλες λιπιδαιμικές παραμέτρους και στην υψηλής ευαισθησίας CRP ήταν παρόμοια στις δύο ομάδες, ενώ σε ασθενείς με ΜΣ διαπιστώθηκε επιπλέον ελάττωση των επιπέδων γλυκόζης νηστείας και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Η ασφάλεια της αγωγής ήταν παρόμοια στις δύο ομάδες.   Συμπερασματικά, η χορήγηση του μπεμπεδοϊκού οξέος αποτελεί κατάλληλη θεραπεία για άτομα με ή χωρίς ΜΣ που χρήζουν εντατικοποίησης της υπολιπιδαιμικής θεραπείας.

(Shapiro MD, Taub PR, Louie MJ, et al.Atherosclerosis. 2023;378:117182)