Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Η φαρμακευτική αναστολή της δράσης της PCSK9 οδηγεί σε ελάττωση των επιπέδων της LDL-χολ. Στην παρούσα μετά-ανάλυση αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα διάφορων φαρμακευτικών παρεμβάσεων κατά της PCSK9 σε πάσχοντες από ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιμία (Heterozygous Familial Hypercholesterolemia, HeFH). Συμπεριλήφθηκαν δεδομένα από οκτώ μελέτες με συνολικά 1.887 συμμετέχοντες με γενετικά επιβεβαιωμένη HeFH. Η φαρμακευτική αγωγή συμπεριελάμβανε μονοκλωνικά αντισώματα κατά της PCSK9 (αλιροκουμάμπη, εβολοκουμάμπη) και το inclisiran, ένα μικρό μονοκλωνικό RNA που παρεμβαίνει στη σύνθεση της PCSK9. Βρέθηκε ότι σε ασθενείς με μονογονικής μορφής HeFH (Ν=1.347) η χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων οδήγησε σε ελάττωση της LDL-χολ κατά 50,4% και η χορήγηση inclisiran σε ελάττωση κατά 46,1% συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου. Δε βρέθηκε σημαντική διαφορά ως προς την αποτελεσματικότητα τις θεραπείας στις λιπιδαιμικές παραμέτρους ανάλογα με τον τύπο της γενετικής διαταραχής που εμφάνιζαν οι συμμετέχοντες.Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η χορήγηση υπολιπιδαιμικών θεραπειών που δρουν μέσω αναστολής της PCSK9 εμφανίζει σταθερή ελάττωση των επιπέδων της LDL-χολ σε πάσχοντες από HeFH ανεξάρτητα από το είδος της θεραπείας και το γενετικό υπόβαθρο των ασθενών.

(Brandts J, Dharmayat KI, Vallejo-Vaz AJ, et al. Atherosclerosis. 2021;325:46-56)

Στην παρούσα μελέτη αξιολογήθηκε η αντιφλεγμονώδης δράση της HDL σε σχέση με την εμφάνιση πρώτου καρδιαγγειακού επεισοδίου στο γενικό πληθυσμό. Αξιολογήθηκαν δεδομένα από συμμετέχοντες στη μελέτη PREVEND στην οποία καταγράφηκαν 369 καρδιακά συμβάματα σε παρακολούθηση 10ετίας. Η αντιφλεγμονώδης δράση της HDL εκτιμήθηκε βάσει της ικανότητάς της να αναστέλλει την έκφραση στα ενδοθηλιακά κύτταρα του μορίου αγγειακής προσκόλλησης VCAM-1 μέσω καταστολής του παράγοντα νέκρωσης όγκου-α (TNFα). Η μέτρηση πραγματοποιήθηκε σε δείγμα αίματος 340 πασχόντων και 340 ατόμων χωρίς καρδιαγγειακή νόσο με παρόμοια επίπεδα HDL-χολ. Η αντιφλεγμονώδης δράση της HDL δεν σχετιζόταν με τα επίπεδα της HDL-χολ, την ικανότητα εκροής της χοληστερόλης (cholesterol efflux capacity) ή τα επίπεδα υψηλής ευαισθησίας C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (hsCRP). Βρέθηκε ότι η αντιφλεγμονώδης δράση της HDL ήταν ελαττωμένη κατά 31,6% σε πάσχοντες από καρδιαγγειακή νόσο συγκριτικά με τους υγιείς και σχετιζόταν αντίστροφά με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η αντιφλεγμονώδης δράση της HDL και η ικανότητα εκροής της χοληστερόλης εμφάνιζαν ανεξάρτητη αντίστροφη σχέση με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Συμπερασματικά, η αντιφλεγμονώδης δράση της HDL είναι ανεξάρτητη των επιπέδων της HDL-χολ και σχετίζεται αντίστροφα με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων στο γενικό πληθυσμό.

Jia C, Anderson JLC, Gruppen EG, et al.    Circulation.   2021;143:1935-1945)

Πρόκειται για μετα-ανάλυση πέντε τυχαιοποιημένων μελετών με χορήγηση χαμηλής δόσης κολχικίνης επιπρόσθετα της τεκμηριωμένης θεραπείας σε πάσχοντες από αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων. Αναλύθηκαν συνολικά δεδομένα από 11.816 ασθενείς με πρωταρχικό τελικό σημεία την εμφάνιση εμφράγματος μυοκαρδίου (ΕΜ), ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ) και καρδιαγγειακού θανάτου. Το πρωταρχικό τελικό σημείο καταγράφηκε κατά 25% λιγότερο συχνά στους συμμετέχοντες που έλαβαν θεραπεία με χαμηλής δόσης κολχικίνη. Η κολχικίνη ελάττωσε την εμφάνιση ΕΜ κατά 22%, ΑΕΕ κατά 46% και την ανάγκη επαναγγείωσης στεφανιαίων κατά 23%. Αν και σημειώθηκε μείωση της καρδιαγγειακής θνητότητας, αυτή δεν ήταν στατιστικά σημαντική και εξουδετερώθηκε από αύξηση της μη-καρδιαγγειακής θνητότητας κατά 38% με αποτέλεσμα να μην καταγραφεί μείωση της συνολικής θνητότητας.  Συμπερασματικά, στην παρούσα μετα-ανάλυση καταγράφηκε ευνοϊκή επίδραση της χορήγησης κολχικίνης στην εμφάνιση μειζόνων καρδιαγγειακών επεισοδίων σε ένα ευρύ φάσμα ασθενών με στεφανιαία νόσο, αλλά δεν καταγράφηκε μείωση της θνητότητας λόγω αυξημένης επίπτωσης μη-καρδιαγγειακών θανάτων στους υπό αγωγή ασθενείς.

(Fiolet ATL, Opstal TSJ, Mosterd A, et al. Eur Heart J  2021;ehab115)

Στη μελέτη CREDENCE αξιολογήθηκε η χορήγηση του αναστολέα της SGLT2 καναγκλιφλοζίνη σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) και χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ). Στην παρούσα post hoc ανάλυση εκτιμήθηκε η επίδραση του φαρμάκου στην ελάττωση της αρτηριακής πίεσης (ΑΠ) και η κλινική αποτελεσματικότητα σε διάφορες υπο-ομάδες. Στη μελέτη συμμετείχαν 3.361 υπερτασικοί ασθενείς, εκ των οποίων 1.371 με ανθεκτική υπέρταση. Από την τρίτη εβδομάδα θεραπείας η χορήγηση καναγκλιφλοζίνης οδήγησε σε ελάττωση της συστολικής ΑΠ κατά 3,5 mmHg συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο, με παρόμοια δράση ανεξάρτητα από τη λήψη άλλης αντιυπερτασικής θεραπείας. Το κλινικό όφελος από τη χορήγηση της καναγκλιφλοζίνης στους διαβητικούς ασθενείς με ΧΝΝ (εμφάνιση νεφρικής ανεπάρκειας, διπλασιασμός της κρεατινίνης, θάνατος από νεφρικά ή καρδιαγγειακά αίτια) και η ασφάλεια του φαρμάκου ήταν σταθερά ανεξάρτητα από τα αρχικά επίπεδα της ΑΠ και από τη λήψη αντιυπερτασικής αγωγής.Οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι η χορήγηση καναγκλιφλοζίνης σε πάσχοντες από ΣΔ και ΧΝΝ μειώνει τα επίπεδα της ΑΠ και δρα προστατευτικά στην εμφάνιση βλάβης των οργάνων-στόχων, ελαττώνοντας την ανάγκη ενίσχυσης της αντιυπερτασικής αγωγής.
(Ye N, Jardine MJ, Oshima M, et al.  Circulation. 2021;143:1735-1749)