Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Τα αυξημένα επίπεδα λιποπρωτεΐνης (α) [Lp(a)] και οξειδωμένων φωσφολιπιδίων (OxPLs) σχετίζονται ανεξάρτητα με την εμφάνιση αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου. Στην παρούσα ανάλυση αξιολογήθηκε η σχέση της συγκέντρωσης της Lp(a) και των OxPLs που σχετίζονται με την apoB (OxPL-apoB), ή με την apo(a) [OxPL-apo(a)] με τα αγγειογραφικά ευρήματα και την πρόγνωση ασθενών με στεφανιαία νόσο (ΣΝ). Αξιοποιήθηκαν δεδομένα από 1.098 συμμετέχοντες με μέσα επίπεδα Lp(a) 26,45 nmol/L. Τα επίπεδα της Lp(a) και της OxPL-apoB βρέθηκε να σχετίζονται με πολυαγγειακή νόσο, με αύξηση της επίπτωσης κατά 10% και 18% για κάθε διπλασιασμό της τιμής τους, αντιστοίχως. Όλες οι παράμετροι έδειξαν θετική συσχέτιση με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων, με αύξηση του κινδύνου κατά 8%, 15% και 7% για κάθε διπλασιασμό της τιμής της Lp(a), των OxPL-apoB και των OxPL-apo(a), αντιστοίχως.  Οι ερευνητές καταλήγουν ότι σε άτομα με ΣΝ που υποβάλλονται σε στεφανιογραφία τα επίπεδα της Lp(a) και των OxPL-apoB σχετίζονται με ευρήματα πολυαγγειακής προσβολής, ενώ η Lp(a) και τα οξειδωμένα φωσφολιπίδια σχετίζονται με την πρόγνωση τους.

(Gilliland TC, Liu Y, Mohebi R, et al. J Am Coll Cardiol. 2023;81:1780-1792)

Η υψηλής ευαισθησίας C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (hsCRP) αποτελεί δείκτη κινδύνου για εμφάνιση αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου. Στην παρούσα ανάλυση αξιολογήθηκε η επίδραση του νεώτερου υπολιπιδαιμικού φαρμάκου μπεμπεδοϊκό οξύ στα επίπεδα της hsCRP και της LDL-χολ. Αξιολογήθηκαν δεδομένα από τρεις μελέτες με χορήγηση μπεμπεδοϊκού οξέος σε ασθενείς υπό μέγιστη ανεκτή δόση στατίνης (ομάδα 1) και σε ασθενείς που δεν έλαβαν στατίνη ή έλαβαν χαμηλή δόση στατίνης (ομάδα 2) και εκτιμήθηκε το ποσοστό που πέτυχαν hsCRP <2 mg/L και το στόχο για την LDL-χολ μετά από 12 εβδομάδες θεραπείας. Συνολικά, βρέθηκε ότι ποσοστό ασθενών 38,7% στην ομάδα 1 και 40,7% στην ομάδα 2 με αρχική τιμή hsCRP ≥2 mg/L πέτυχαν hsCRP <2 mg/L με τη χορήγηση μπεμπεδοϊκού οξέος, με μικρή επίδραση από τη λήψη της στατίνης. Η συγχορήγηση του μπεμπεδοϊκού οξέος οδήγησε σε συχνότερη επίτευξη του «διπλού» στόχου για την hsCRP και την LDL-χολ συγκριτικά με μονοθεραπεία με στατίνη (20,8% έναντι 4,3% αντίστοιχα).  Οι συγγραφείς διαπιστώνουν ότι η χορήγηση μπεμπεδοϊκού οξέος οδηγεί σε σημαντική ελάττωση των επιπέδων της hsCRP ανεξάρτητα από τη χορήγηση στατίνης και από την ελάττωση της LDL-χολ.

(Stroes ESG, Bays HE, Banach M, et al. Atherosclerosis. 2023;373:1-9)

Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ελαττωμένη επίπτωση εμφράγματος μυοκαρδίου και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου 1-3 μήνες μετά από αντιγριππικό εμβολιασμό, εντούτοις, δεν είναι σαφές αν ο προϋπάρχων καρδιαγγειακός κίνδυνος επηρεάζει αυτή τη σχέση. Στη μελέτη αυτή αξιολογήθηκαν αναδρομικά δεδομένα από 193.900 άτομα που υπέστησαν ένα πρώτο καρδιαγγειακό επεισόδιο μέχρι και 12 μήνες μετά από αντιγριππικό εμβολιασμό. Στον υπό μελέτη πληθυσμό 105.539 συμμετέχοντες έπασχαν από αρτηριακή υπέρταση, ενώ 172.050 είχαν QRISK2 score ≥10%. Βρέθηκε ότι η επίπτωση οξέος καρδιαγγειακού επεισοδίου ήταν ελαττωμένη κατά τις πρώτες 15-28 ημέρες από τον αντιγριππικό εμβολιασμό, εύρημα που παρέμενε και σε μικρότερο βαθμό έως και στις 120 ημέρες μετά το εμβόλιο. Το εύρημα ήταν ανεξάρτητο από την ηλικία ή τον αρχικό καρδιαγγειακό κίνδυνο των συμμετεχόντων. Οι συγγραφείς διαπιστώνουν ότι ο αντιγριππικός εμβολιασμός οδηγεί σε καρδιαγγειακό όφελος ανεξάρτητα από τα αρχικά επίπεδα του καρδιαγγειακού κινδύνου και προτείνουν περαιτέρω μελέτες προς αποσαφήνιση των χαρακτηριστικών των ατόμων του γενικού πληθυσμού που αναμένεται να αντλήσουν το μέγιστο κλινικό όφελος.

(Davidson JA, Banerjee A, Douglas I, et al. Eur Heart J.  2023;44:610-620)

Το σύνδρομο οικογενούς χυλομικροναιμίας (FCS) αποτελεί ένα πολύ σπάνιο γενετικό νόσημα που χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων και συχνά επιπλέκεται με οξεία παγκρεατίτιδα. Στη μελέτη VOL4002 αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια του volanesorsen (αντινοηματικό ολιγονουκλεοτίδιο που αναστέλλει τη σύνθεση της apo-CIII) σε 22 πάσχοντες από γενετικά επιβεβαιωμένο FCS. Οι συμμετέχοντες έλαβαν το volanesorsen σε δόση 285 mg κάθε 15 ημέρες και έγινε σύγκριση των αποτελεσμάτων σε σχέση με την προηγούμενη 5ετία πριν τη χορήγηση του φαρμάκου. Η χορήγηση του φαρμάκου οδήγησε σε ελάττωση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων κατά 50%. Η σύγκριση των περιστατικών παγκρεατίτιδας πριν και κατά τη θεραπεία έδειξε μείωση των παγκρεατίτιδων κατά 74% με τη χορήγηση volanesorsen. Μείωση των αιμοπεταλίων καταγράφηκε σε παρόμοιο ποσοστό με κλινικές μελέτες φάσης 3, χωρίς καταγραφή επιπέδων αιμοπεταλίων 50.000/mL.
Συμπερασματικά, η μακροχρόνια καταγραφή επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα και το προφίλ ασφάλειας του volanesorsen σε πάσχοντες από FCS σε περίοδο χορήγησης έως 51 μήνες.(Jones A, Peers K, Wierzbicki AS, et al. Atherosclerosis. 2023;375:67-74)

Η φόρτιση ασθενών με στατίνη πριν από διαδερμική επέμβαση επαναιμάτωσης συνοδεύεται από κλινικό όφελος. Σε αυτή την διπλά-τυφλή τυχαιοποιημένη μελέτη εξετάσθηκε η υπόθεση κατά πόσο η φόρτιση με στατίνη 12 και 2 ώρες πριν από προγραμματισμένη επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης μειώνει την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων τον πρώτο μήνα μετά το χειρουργείο. Συμμετείχαν 2.635 ασθενείς στους οποίους δεν καταγράφηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στο πρωταρχικό τελικό σημείο (θνητότητα, έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) 30 ημέρες μετά την επέμβαση. Δευτερογενή τελικά σημεία (καρδιαγγειακός θάνατος, έμφραγμα μυοκαρδίου) στο έτος μετά την επέμβαση δεν έδειξαν στατιστικά σημαντική διαφορά.   Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι η φόρτιση με στατίνη πριν από χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης δεν είναι κλινικά επωφελής.

(Liakopoulos OJ, Kuhn EW, Hellmich M, et al. Eur Heart J. 2023:ehad238. doi: 10.1093/eurheartj/ehad238. Epub ahead of print)