Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Η μελέτη CLEAR Outcomes διερεύνησε το πιθανό καρδιαγγειακό όφελος από τη χορήγηση του μπεμπεδοϊκού οξέος σε 13.970 άτομα με δυσλιπιδαιμία και δυσανεξία σε στατίνη. Από τους συμμετέχοντες στη μελέτη 4.206 δεν είχαν ιστορικό γνωστής καρδιαγγειακής νόσου και τυχαιοποιήθηκαν σε χορήγηση 180 mg μπεμπεδοϊκού οξέος ημερησίως έναντι εικονικού φαρμάκου. Η χορήγηση του υπό μελέτη φαρμάκου οδήγησε σε ελάττωση των επιπέδων της LDL-χολ και της CRP. Σε διάμεση διάρκεια παρακολούθησης περίπου 40 μηνών το μπεμπεδοϊκό οξύ οδήγησε σε ελάττωση εμφάνισης του πρωταρχικού σύνθετου τελικού σημείου (καρδιαγγειακός θάνατος, έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, επέμβαση επαναιμάτωσης στεφανιαίων) κατά 30%. Η χορήγηση του μπεμπεδοϊκού οξέος σχετίστηκε με μικρή αύξηση της κρεατινίνης, του ουρικού οξέος και των ηπατικών ενζύμων καθώς και συχνότερη εμφάνιση ουρικής αρθρίτιδας και χολολιθίασης. Οι συγγραφείς συμεραίνουν ότι η χορήγηση μπεμπεδοϊκού οξέος σε άτομα υψηλού κινδύνου με υπερχοληστερολαιμία και δυσανεξία στη στατίνη οδηγεί σε κλινικό όφελος στο πλαίσιο πρωτογενούς καρδιαγγειακής πρόληψης.

(Nissen SE, Menon V, Nicholls SJ, et al. JAMA. 2023. doi: 10.1001/jama.2023.9696. Epub ahead of print)

Η χρόνια λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης σχετίζεται με μείζονες αιμορραγίες. Στην παρούσα ανάλυση της μελέτης ASPREE αξιολογήθηκε η επίδραση της χορήγησης ασπιρίνης στην εμφάνιση αναιμίας και σιδηροπενίας σε άτομα ηλικίας >70 ετών. Στη μελέτη συμμετείχαν 19.114 υγιή άτομα που τυχαιοποιήθηκαν σε χορήγηση 100 mg ασπιρίνης ημερησίως ή σε εικονικό φάρμακο. Η επίπτωση αναιμίας ήταν κατά 20% περισσότερο συχνή στην ομάδα της ασπιρίνης, στην οποία καταγράφηκε μεγαλύτερη πτώση της αιμοσφαιρίνης κατά 0,6 g/L στην 5ετία. Σε 7.139 συμμετέχοντες στη μελέτη μετρήθηκαν τα επίπεδα της φερριτίνης κατά την ένταξη και μετά από 3 χρόνια παρακολούθησης και βρέθηκε ότι μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων υπό ασπιρίνη εμφάνιζε επίπεδα φερριτίνης <45 µg/L (13% έναντι 9,8% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου), ανεξάρτητα από την εμφάνιση μείζονος αμορραγίας. Συμπερασματικά, η σταθερή χορήγηση χαμηλής δόσης ασπιρίνης σε ηλικιωμένα άτομα οδηγεί σε εμφάνιση σιδηροπενίας και αναιμίας ανεξάρτητα από την εμφάνιση μείζονος αιμορραγίας, γεγονός που ενδεχομένως επιβάλει την τακτική παρακολούθηση με γενική αίματος σε αυτά τα άτομα.

(McQuilten ZK, Thao LTP, Pasricha SR, et al. Ann Intern Med. 2023. doi: 10.7326/M23-0675. Epub ahead of print)

Στη μελέτη ILERVAS εκτιμήθηκε η συνολική κατανάλωση καπνού (cumulative tobacco consumption, CTC) σε 8.330 ασυμπτωματικά άτομα μέσης ηλικίας και αξιολογήθηκε η ενδεχόμενη επίδραση της στην εμφάνιση αθηροσκλήρωσης με μελέτη υπερήχων σε 12 περιοχές των καρωτίδων και μηριαίων αρτηριών. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε 3 κατηγορίες CTC [χαμηλή ≤13,53), μέτρια (13,54-29,3), και υψηλή (>29,3 packs-year] οι οποίες σχετίστηκαν με την παρουσία σοβαρής αθηρωμάτωσης (≥3 περιοχές με παρουσία αθηρωματικής πλάκας) και με τον προβλεπόμενο καρδιαγγειακό κίνδυνο βάσει του μοντέλου SCORE2. Βρέθηκε ότι η CTC σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αθηρωμάτωσης και στα δύο φύλα, κυρίως στις μηριαίες αρτηρίες, με δοσο-εξαρτώμενη σχέση για τον αριθμό των προσβεβλημένων αγγειακών περιοχών και το συνολικό αθηρωματικό φορτίο. Η προσθήκη της CTC στο SCORE2 έδειξε μεγαλύτερη ευαισθησία και ειδικότητα στην πρόβλεψη του καρδιαγγειακού κινδύνου. Συμπερασματικά, η εκτίμηση της CTC σε φαινομενικά υγιή άτομα σχετίζεται με δοσο-εξαρτώμενο τρόπο με το αθηρωματικό φορτίο και βελτιώνει την προβλεπτική αξία του τεκμηριωμένου SCORE2 για εμφάνιση σοβαρής αθηρωμάτωσης.

(Bermúdez-López M, Martí-Antonio M, Castro-Boqué E, et al. Atherosclerosis. 2023;375:75-83)

Στην παρούσα ανάλυση αξιολογήθηκε η πιθανή σχέση των επιπέδων της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (thyroid stimulating hormone, TSH), με την εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής, εμφράγματος μυοκαρδίου, καρδιακής ανεπάρκειας, στένωσης αορτικής βαλβίδας και μειζόνων καρδιαγγειακών επεισοδίων. Πρόκεται για μελέτη παρατήρησης σε 105.224 συμμετέχοντες στη μελέτη γενικού πληθυσμού της Κοπεγχάγης όπου εξετάσθηκαν τα επίπεδα της TSH και ένα σχετικό γενετικό σκορ με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων σε βάθος 7ετίας. Βρέθηκε ότι χαμηλότερα επίπεδα TSH συνοδεύονταν από αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο (από 12% για ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο έως 27% για εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας).
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι χαμηλά επίπεδα TSH σε μελέτη παρατήρησης του γενικού πληθυσμού σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις, εύρημα που συνοδεύεται με το αντίστοιχο γονιδιακό υπόστρωμα των ατόμων και πιθανώς υποδηλώνει αιτιολογική σχέση της θυρεοειδικής λειτουργίας με καρδιακά νοσήματα.(Dalila N, Frikke-Schmidt R, Nordestgaard BG, et al. Atherosclerosis.2023;376:26-33)

Οι χρόνιες ηπατοπάθειες επιφέρουν σημαντική επιβάρυνση στα συστήματα υγείας. Στην ανάλυση αυτή αξιολογήθηκε η επίδραση της χορήγησης στατινών στην εμφάνιση ηπατικής νόσου, ηπατοκυτταρικού καρκίνου και στη σχετιζόμενη με ηπατική νόσο θνητότητα στο γενικό πληθυσμό. Πρόκειται για μελέτη κοορτής σε συνολικά 1.785.491 άτομα μέσης ηλικίας 55 έως 61 ετών από την UK Biobank (UKB). Καταγράφηκαν 581 θάνατοι σχετιζόμενοι με ηπατοπάθεια, 472 περιστατικά ηπατοκυτταρικού καρκίνου και 98.497 νεοδιαγνωσθέντα περιστατικά ηπατοπάθειας. Η λήψη στατίνης συνδέθηκε σταθερά με χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισης ηπατοπάθειας, ηπατοκυτταρικού καρκίνου και θανάτου από ηπατοπάθεια σε ποσοστά που κυμαίνονταν από 15% έως 42%. Η στατίνη ήταν περισσότερο επωφελής στους άνδρες και σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη.   Συμπερασματικά, σε αυτή την ανάλυση μελετών κοορτής φάνηκε προστατευτική επίδραση των στατινών στην εμφάνιση ηπατικής νόσου.

(Vell MS, Loomba R, Krishnan A, et al. JAMA Netw Open. 2023;6:e2320222)