Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Η επούλωση της ρηχθείσας αθηρωματικής πλάκας της στεφανιαίας αρτηρίας μετά από ένα οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ΟΣΣ) παίζει σημαντικό ρόλο στην υποτροπή ενός οξέος επεισοδίου. Στην παρούσα μελέτη παρατήρησης σχετίστηκε η επούλωση της πλάκας όπως απεικονίζεται με οπτική συνεκτική τομογραφία (optical coherence tomography, OCT) με την ατμοσφαιρική ρύπανση, έναν παράγοντα κινδύνου που συχνά υποτιμάται. Αξιοποιήθηκαν δεδομένα από 133 ασθενείς με ΟΣΣ (ποσοστό 22% με υποτροπιάζον επεισόδιο) στους οποίους η μελέτη με OCT έδειξε επούλωση της υπεύθυνης πλάκας, διήθηση από μακροφάγα ή αθηρωματική πλάκα με λεπτή κάψα. Η μέση έκθεση σε μικροσωματίδια (particulate matter) διαμέτρου ≥0,1 και <2,5 μm (PM2.5) στον πληθυσμό της μελέτης ήταν 14,8 ± 3,8 µg/m3. Βρέθηκε ότι σε συμμετέχοντες με υποτροπή ΟΣΣ η χαμηλότερη έκθεση σε ατμοσφαιρική ρύπανση συνδεόταν με αυξημένα ποσοστά επούλωσης της πλάκας. Επιπλέον, η διήθηση της υπεύθυνης πλάκας από μακροφάγα και η παρουσία λεπτής κάψας βρέθηκε να σχετίζεται με αυξημένη έκθεση σε PM2.5 και PM10 στους ασθενείς της μελέτης. Συμπερασματικά, η ατμοσφαιρική ρύπανση σχετίζεται με μειωμένη επούλωση της αθηρωματικής πλάκας και με χαρακτηριστικά ευάλωτης πλάκας, ευρήματα που συνδέονται με υποτροπή ΟΣΣ.

(Russo M, Rinaldi R, Camilli M, et al. Eur Heart J. 2023;44:2403-2405)

Η μελέτη RACING αξιολογησε την κλινική επίδραση του συνδυασμού μέτριας ισχύος στατίνης με εζετιμίμπη έναντι μονοθεραπείας με ισχυρή στατίνη σε ασθενείς μετά από αγγειοπλαστική. Στην παρούσα μελέτη παρατήρησης συμμετείχαν συνολικά 72.050 ασθενείς που έλαβαν ροσουβαστατίνη 20 mg ή συνδυασμό ροσουβαστατίνης 10 mg με εζετιμίμπη 10 mg ημερησίως και καταγράφηκε η εμφάνιση του πρωταρχικού τελικού σημείου (καρδιαγγειακός θάνατος, έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, επέμβαση επαναιμάτωσης στεφανιαίων ή νοσηλεία λόγω καρδιακής ανεπάρκειας). Μετά από 3 χρόνια παρακολούθησης βρέθηκε χαμηλότερη επίπτωση του πρωταρχικού τελικού σημείου κατά 25% στην ομάδα της συνδυαστικής θεραπείας έναντι μονοθεραπείας με ισχυρή στατίνη. Επιπλέον καταγράφηκαν χαμηλότερα ποσοστά διακοπής της θεραπείας και εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη. Οι συγγραφείς διαπιστώνουν ότι ο συνδυασμός μέτριας ισχύος στατίνης με εζετιμίμπη σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε αγγειοπλαστική σχετίζεται με χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων και διακοπής της θεραπείας συγκριτικά με μονοθεραπεία με ισχυρή στατίνη.

(Lee SJ, Joo JH, Park S, et al. J Am Coll Cardiol. 2023;82:401-410)

Στη μελέτη Master@Heart συμμετείχαν άρρενες αθλητές αντοχής (191 με όψιμη έναρξη άθλησης και 191 με δια βίου συμμετοχή σε έντονη άθληση), καθώς και 176 υγιή άτομα χαμηλού καρδιαγγειακού κινδύνου μέσης ηλικίας 55 ετών. Οι συμμετέχοντες υπεβλήθησαν σε αξονική στεφανιογραφία με στόχο να εντοπισθεί η παρουσία αθηρωματικών πλακών (ασβεστωμένων, μη-ασβεστωμένων και μεικτών) ανάλογα με το επίπεδο άθλησης. Βρέθηκε ότι οι δια βίου αθλητές αντοχής εμφάνιζαν συχνότερα ≥1 στεφανιαία αθηρωματική πλάκα (κατά 86%), συχνότερα σε εγγύς τμήμα της στεφανιαίας αρτηρίας (κατά 96%) συγκριτικά με τα υγιή, μη-αθλητικά άτομα. Επιπλέον, η παρουσία μη-ασβεστωμένης εγγύς πλάκας ήταν περισσότερο συχνή σε αυτόν τον πληθυσμό (αναλογία κινδύνου 2,8). Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι η έντονη δια βίου άσκηση αντοχής δεν οδηγεί σε περισσότερο ευνοϊκή εικόνα στην εμφάνιση αθηρωμάτωσης των στεφανιαίων αρτηριών συγκριτικά με υγιή άτομα χαμηλού κινδύνου και προτείνουν περαιτέρω μελέτη του πληθυσμού αυτού για ενδεχόμενη συσχέτιση των ευρημάτων αυτών με κλινική εκδήλωση καρδιαγγειακών επεισοδίων.

(De Bosscher R, Dausin C, Claus P, et al. Eur Heart J. 2023;44:2388-2399)

Η σχέση ανάμεσα στη χορήγηση Ω-3 λιπαρών οξέων και την εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής (ΚΜ) παραμένει αμφιλεγόμενη. Στην παρούσα ανάλυση δεδομένων απο 17 προοπτικές μελέτες κοορτής αναλύθηκαν τα επίπεδα του eicosapentaenoic acid (EPA), του docosapentaenoic acid (DPA), και του docosahexaenoic acid (DHA) σε δείγμα ορού ή λιπώδους ιστού και σχετίστηκαν με την εμφάνιση ΚΜ. Σε συνολικά 54.799 συμμετέχοντες στις μελέτες καταγράφηκαν 7.720 περιστατικά ΚΜ μετά από περίπου 13 έτη παρακολούθησης. Σε πολυπαραγοντική ανάλυση δεν βρέθηκε συσχέτιση των επιπέδων των λιπαρών οξέων με την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης ΚΜ.
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι τα in vivo επίπεδα EPA, DPA, DHA και EPA+DHA δε σχετίζονται με την εμφάνιση ΚΜ και δεδομένου των ευεργετικών επιδράσεων από τη διατροφική λήψη Ω-3 λιπαρών οξέων προτείνουν τη διατήρηση των συστάσεων των σχετικών κατευθυντηρίων οδηγιών.(Qian F, Tintle N, Jensen PN, et al.J Am Coll Cardiol. 2023;82:336-349)

Στη μελέτη Prospective Urban Rural Epidemiology (PURE) αξιολογήθηκε ένα διατροφικό σκορ σε σχέση με την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων στο γενικό πληθυσμό. Σε σύνολο 147.642 ατόμων βρέθηκε ότι 6 τροφές (φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, ψάρια, όσπρια και γαλακτοκομικά) σχετίζονται με χαμηλή θνητότητα. Σε διάμεση παρακολούθηση 9,3 ετών άτομα με διατροφικό σκορ ≥5 εμφάνιζαν χαμηλότερά ποσοστά θνητότητας κατά 30%, καρδιαγγειακής νόσου κατά 18%, εμφράγματος μυοκαρδίου (ΕΜ) κατά 14% και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ) κατά 19% συγκριτικά με άτομα με διατροφικό σκορ ≤1. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώθηκαν σε 3 ανεξάρτητες μελέτες σε αγγειακούς ασθενείς. Επιπλέον, δύο μεταγενέστερες μελέτες έδειξαν μείωση ΕΜ και ΑΕΕ κατά 28% και 43% αντίστοιχα, ιδιαίτερα σε χώρες με χαμηλό οικονομικό επίπεδο του πληθυσμού.   Συμπερασματικά, σε συνολικά περίπου 245.000 άτομα από 80 χώρες βρέθηκε ότι διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, ψάρια, όσπρια και γαλακτοκομικά σχετίζεται με χαμηλότερη καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα.

(Mente A, Dehghan M, Rangarajan S, et al. JEur Heart J. 2023 Jul;44:2560-2579)