Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Ποσοστό περίπου 80% ασθενών που πάσχουν από κακοήθεια επιβιώνουν μακροπρόθεσμα. Εντούτοις, επιπλοκές από τη νόσο ή τις θεραπείες αυξάνουν δυνητικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Στην παρούσα ανάλυση από τη μελέτη ARIC (Atherosclerosis Risk In Communities) με συνολικά 12.414 συμμετέχοντες, εντοπίστηκαν 3.250 με ιστορικό κακοήθειας. Σε παρακολούθηση 13,6 ετών τα ποσοστά εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου (ΚΑΝ) ήταν 23,1 ανά 1000 ανθρωπο-έτη για συμμετέχοντες με ιστορικό κακοήθειας έναντι 12 ανά 1000 ανθρωπο-έτη σε άτομα χωρίς κακοήθεια. Έπειτα από ομαλοποίηση για τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου βρέθηκε ότι οι επιβιώσαντες από κακοήθεια είχαν κατά 37% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ΚΑΝ, 52% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας και 22% μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα, του πεπτικού και οι αιματολογικές κακοήθειες εμφάνιζαν τη μεγαλύτερη συσχέτιση με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.  Συμπερασματικά, άτομα που έχουν επιβιώσει από κακοήθεια εμφανίζουν μεγαλύτερο καρδιαγγειακό κίνδυνο, ιδιαίτερα για εκδήλωση καρδιακής ανεπάρκειας, ανεξάρτητα από την παρουσία παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου.

(Florido R, Daya NR, Ndumele CE, et al. J Am Coll Cardiol. 2022;80:22-32)

Αν και η χορήγηση στατινών αποτελεί σημαντικό πυλώνα της δευτερογενούς καρδιαγγειακής πρόληψης σε πάσχοντες από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου (ΟΕΜ), αρκετοί ασθενείς δεν λαμβάνουν στατίνη. Στην παρούσα αναδρομική μελέτη αξιοποιήθηκαν στοιχεία από 64.401 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν λόγω ΟΕΜ στη Φινλανδία. Ποσοστό 17,1% των συμμετεχόντων δεν ελάμβανε στατίνη 90 ημέρες μετά το εξιτήριο. Σε διάμεση παρακολούθηση 6ετίας βρέθηκε ότι οι ασθενείς που δεν ελάμβαναν στατίνη εμφάνιζαν κατά 38% μεγαλύτερη ετήσια θνητότητα συγκριτικά με ασθενείς υπό στατίνη. Η μη-έγκαιρη έναρξη στατίνης σχετίστηκε με αυξημένα ποσοστά εμφάνισης καρδιαγγειακού θανάτου, νέου ΟΕΜ και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, τις συννοσηρότητες και τη χρήση άλλων αποδεδειγμένων μέτρων καρδιαγγειακής πρόληψης στην ανάλυση υπο-ομάδων.Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η μη-έγκαιρη έναρξη υπολιπιδαιμικής θεραπείας με στατίνη σε ασθενείς που έχουν υποστεί ΟΕΜ συνδέεται με πτωχότερη πρόγνωση σε όλο το φάσμα των ασθενών και τονίζουν τη σημασία της πρώιμης χορήγησης αγωγής σε αυτή την ομάδα ασθενών.

(Kytö V, Saraste A, Tornio A. Atherosclerosis. 2022;354:8-14)

Η αποτελεσματικότητα της υπολιπιδαιμικής θεραπείας εξαρτάται από την ισχύ του φαρμάκου και από τη συμμόρφωση στην αγωγή. Στην παρούσα ανάλυση αξιολογήθηκαν αυτές οι παράμετροι σε σχέση με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων σε πάσχοντες από στεφανιαία νόσο (ΣΝ). Πρόκειται για μελέτη παρατήρησης σε 20.490 ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου ή επέμβασης επαναιμάτωσης στεφανιαίων που ξεκίνησαν υπολιπιδαιμική αγωγή από το 2012 έως το 2018. Η ισχύς της θεραπείας εκτιμήθηκε βάσει της προσδοκώμενης ελάττωσης της LDL-χολ, ενώ η συμμόρφωση βάσει του ποσοστού των ημερών που καλύφθηκαν. Για κάθε 10% αύξηση της συμμόρφωσης, της ισχύος ή και των δύο καταγράφηκε χαμηλότερος κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά 6%, 8% και 9% αντίστοιχα. Σε ασθενείς με ικανοποιητική συμμόρφωση (>80%) η χορήγηση υψηλής ή μέτριας ισχύος υπολιπιδαιμικής θεραπείας δεν φάνηκε να επιφέρει μεταβολή στον καρδιαγγειακό κίνδυνο παρά τα χαμηλότερα επίπεδα LDL-χολ. Αντίθετα, διακοπή της υπολιπιδαιμικής θεραπείας για >1 έτος συνδέθηκε με αύξηση του κινδύνου κατά 66%. Οι συγγραφείς διαπιστώνουν ότι η καλή συμμόρφωση στην υπολιπιδαιμική αγωγή είναι σημαντικός παράγοντας καλής πρόγνωσης ασθενών με ΣΝ και προτείνουν εφαρμογή στρατηγικών που αυξάνουν τη συμμόρφωση και την ένταση της θεραπείας στο πλαίσιο της δευτερογενούς καρδιαγγειακής πρόληψης.

(Mazhar F, Hjemdahl P, Clase CM, et al. J Am Heart Assoc.  2022;11:e025813)

Η χορήγηση υψηλής δόσης Ω-3 λιπαρών οξέων υπό τη μορφή εικοσαπεντανοϊκού οξέος (EPA) έχει δείξει καρδιαγγειακό όφελος σε ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου. Στη μελέτη αυτή αξιολογήθηκε η επίδραση των επιπέδων εικοσαπεντανοϊκού οξέος και δοκοσαεξανοϊκού οξέος (DHA), σε συνδυασμό με το σκορ ασβεστίου, σε σχέση με την εκδήλωση καρδιαγγειακών επεισοδίων. Αξιοποιήθηκαν δεδομένα από 6.568 συμμετέχοντες στη μελέτη MESA (Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis) σε διάμεση παρακολούθηση 15,6 ετών. Αυξημένα επίπεδα ΕΡΑ και DHA σχετίστηκαν ανεξάρτητα με μείωση της εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά 17% και 21%, αντίστοιχα. Η διαφορά του καρδιαγγειακού κινδύνου ανάμεσα στα υψηλότερα και χαμηλότερα επίπεδα ΕΡΑ και DHA ήταν σημαντική όταν το σκορ ασβεστίου στην αξονική ήταν αυξημένο, ιδιαίτερα για τιμές > 100.
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι, στον ελεύθερο καρδιαγγειακής νόσου πληθυσμό της μελέτης, αυξημένα επίπεδα Ω-3 λιπαρών οξέων σχετίζονται με μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου, ιδιαίτερα σε άτομα με υποκλινική αθηροσκληρωτική νόσο όπως καταδεικνύεται από το αυξημένο σκορ ασβεστίου.(Alfaddagh A, Kapoor K, Dardari ZA, et al. Atherosclerosis. 2022;353:11-19)