Μηνιαία Ενημέρωση Σεπτεμβρίου 2019

Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Ι. Λεκάκης, Ομότιμος Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ,
Διευθυντής Καρδιολογικού Τομέα,
Κεντρική Κλινική Αθηνών

 

Επίδραση χορήγησης μιας ή δύο δόσεων inclisiran στα επίπεδα της LDL-χολ

Η φάσης 2 κλινική μελέτη ORION-1 σχεδιάστηκε για να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα του inclisiran, ενός μικρού συνθετικού RNA έναντι της PCSK-9, στην ελάττωση των επιπέδων της LDL-χολ. Στη μελέτη συμμετέχουν 501 ασθενείς με αυξημένα επίπεδα LDL-χολ (κατά μέσο όρο 128 mg/dL) παρά τη χορήγηση στατίνης σε μέγιστη ανεκτή δόση, οι οποίοι τυχαιοποιήθηκαν σε μια δόση inclisiran (200, 300 ή 500 mg), σε δύο δόσεις inclisiran (100, 200 ή 300 mg με επανάληψη σε ένα τρίμηνο) και σε εικονικό φάρμακο. Η μέση ελάττωση της LDL-χολ στις 360 ημέρες ήταν 29,5-38,7% σε ασθενείς που έλαβαν μια δόση inclisiran και 29,9-46,4% σε αυτούς που έλαβαν δύο δόσεις inclisiran, με το δοσολογικό σχήμα των 300 mg σε δύο δόσεις να φαίνεται το πλέον αποτελεσματικό, χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά στην εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών από την αγωγή.Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η χορήγηση του inclisiran σε αραιό δοσολογικό σχήμα μιας ή δύο δόσεων οδηγεί σε εμμένουσα ελάττωση των επιπέδων της LDL-χολ με διάρκεια ένα έτος.

(Ray KK, Stoekenbroek RM, Kallend D, et al. JAMA Cardiol. 2019. doi: 10.1001/jamacardio.2019.3502. [Epub ahead of print])

 

Κλινική αποτελεσματικότητα της αλιροκουμάμπης σε ασθενείς με χειρουργηθείσα στεφανιαία νόσο

Σε αυτήν της προκαθορισμένη ανάλυση της μελέτης ODYSSEY OUTCOMES αξιολογήθηκε το κλινικό όφελος της υπολιπιδαιμικής θεραπείας με αλιροκουμάμπη σε πάσχοντες από οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ΟΣΣ) και ιστορικό αορτοστεφανιαίας παράκαμψης στο παρελθόν. Στην αρχική μελέτη συμμετείχαν 18.924 ασθενείς με ΟΣΣ 1 έως 12 μήνες πριν την τυχαιοποίηση, που είχαν αυξημένη LDL-χολ παρά τη μέγιστη θεραπεία με στατίνη και έλαβαν αλιροκουμάμπη ή εικονικό φάρμακο. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες οι 1.003 είχαν ιστορικό προηγούμενης αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, ενώ 1.025 υπεβλήθησαν σε χειρουργική επέμβαση κατά τη νοσηλεία για το ΟΣΣ. Πρωταρχικό τελικό σημείο της μελέτης ήταν η εμφάνιση μειζόνων καρδιαγγειακών επεισοδίων (καρδιαγγειακός θάνατος, έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, ασταθής στηθάγχη χρήζουσα νοσηλείας). Η ελάττωση του σχετικού κινδύνου ήταν 14% στους ασθενείς χωρίς χειρουργική επέμβαση, 15% σε αυτούς που υπεβλήθησαν σε επέμβαση κατά τη νοσηλεία και 23% στους συμμετέχοντες με ιστορικό προηγούμενης καρδιοχειρουργικής επέμβασης επαναιμάτωσης.Οι συγγραφείς διαπιστώνουν ότι σε ασθενείς με πρόσφατο ΟΣΣ και δυσλιπιδαιμία που δεν ανταποκρίνεται σε ισχυρή θεραπεία με στατίνη η χορήγηση αλιροκουμάμπης σχετίζεται με μεγαλύτερο κλινικό όφελος σε αυτούς που έχουν ήδη υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης στο παρελθόν.

(Goodman SG, Aylward PE, Szarek M, et al. J Am Coll Cardiol. 2019;74:1177-1186)

 

Μείωση τριγλυκεριδίων και ελάττωση του καρδιαγγειακού κινδύνου

Στην παρούσα μετα-ανάλυση αξιολογήθηκε η επίδραση της υπολιπιδαιμικής θεραπείας που ελαττώνει κυρίως τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων (φιμπράτες, νιασίνη, ω-3 λιπαρά οξέα) στην εμφάνιση αγγειακών συμβαμάτων. Αξιολογήθηκαν δεδομένα από 24 τυχαιοποιημένες μελέτες με μη-στατινούχο υπολιπιδαιμική θεραπεία με συνολικό αριθμό 197.270 συμμετεχόντων. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με την εμφάνιση μειζόνων αγγειακών επεισοδίων σε 177.088 συμμετέχοντες σε 25 μελέτες με χορήγηση στατινών. Βρέθηκε ότι η ελάττωση του σχετικού κινδύνου για μείζονα αγγειακά επεισόδια ήταν 20% για κάθε ελάττωση της LDL-χολ κατά 1 mmol/L και 16% για κάθε ελάττωση των τριγλυκεριδίων κατά 1 mmol/L. Όταν εξαιρέθηκαν από την ανάλυση τα στοιχεία από την πρόσφατη θετική μελέτη REDUCE-IT, τότε η ελάττωση του σχετικού κινδύνου υπολογίσθηκε σε 9% για κάθε 1 mmol/L μείωσης των επιπέδων των τριγλυκεριδίων. Όσον αφορά τα ω-3 λιπαρά οξέα, φάνηκε ότι χορήγηση 1 g εικοσαπενταενοϊκού οξέος (EPA) κάθε ημέρα σχετιζόταν με ελάττωση του κινδύνου κατά 7%, κάτι που δε βρέθηκε με τη χορήγηση δοκοσαεξανοϊκού οξέος (DHA).  Συμπερασματικά, η φαρμακευτική ελάττωση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων σχετίζεται με μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου ακόμα και έπειτα από ομαλοποίηση για την ελάττωση των επιπέδων της LDL-χολ. Επιπλέον, η ευνοϊκή επίδραση της χορήγησης υψηλών δόσεων ω-3 λιπαρών οξέων (κυρίως EPA) φαίνεται ότι υπερβαίνει τις υπολιπιδαιμικές ιδιότητες αυτών των φαρμάκων.

(Marston NA, Giugliano RP, Im K, et al. Circulation.2019. doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.119.041998. [Epub ahead of print])

Λήψη στατινών και εμφάνιση κακοήθειας

Η μετα-ανάλυση αυτή είχε ως στόχο να διερευνήσει την πιθανή συσχέτιση της μακροχρόνιας λήψης στατίνης με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Αναγνωρίστηκαν 15 μελέτες χορήγησης στατινών με ελάχιστη παρακολούθηση 10ετίας και αναφορά στην εμφάνιση κακοήθειας. Αναλύθηκαν δεδομένα από συνολικά 358.544 ασθενείς και εκτιμήθηκε ο σχετικός κίνδυνος για εμφάνιση καρκίνου συγκριτικά με εικονικό φάρμακο για τυχαιοποιημένες μελέτες και συγκριτικά με τη μη-έκθεση σε στατίνες σε μελέτες παρατήρησης. Συνολικά δε βρέθηκε συσχέτιση ανάμεσα στη λήψη στατινών και την εμφάνιση καρκίνου ή θανάτου από κακοήθεια. Βρέθηκε προστατευτική επίδραση των στατινών στη συνολική θνητότητα (ελάττωση σχετικού κινδύνου κατά 7%).  Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι η μακροχρόνια έκθεση σε στατίνες δε σχετίζεται με αύξηση της επίπτωσης ή της θνητότητας από κακοήθη νοσήματα, ενισχύοντας το ρόλο της υπολιπιδαιμικής αγωγής στην πρωτογενή και δευτερογενή καρδιαγγειακή πρόληψη.

(Craveiro NS, Silva Lopes B, Tomás L, et al. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2019. doi: 10.1002/pds.4895. [Epub ahead of print])

Εβολοκουμάμπη σε οξύ στεφανιαίο σύνδρομο

Η μελέτη EVOPACS (Evolocumab for Early Reduction of LDL-Cholesterol Levels in Patients with Acute Coronary Syndromes) αξιολόγησε την ευκολία στη χορήγηση, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του αναστολέα της PCSK-9 εβολοκουμάμπη σε πάσχοντες από οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ΟΣΣ) κατά την οξεία φάση του επεισοδίου. Τυχαιοποιήθηκαν 308 ασθενείς που νοσηλεύονταν λόγω ΟΣΣ με επίπεδα LDL-χολ > 1,8 mmol/L υπό φαρμακευτική αγωγή με υψηλής ισχύος στατίνη για τουλάχιστον 4 εβδομάδες, LDL-χολ > 2,3 mmol/L υπό μέτριας ισχύος στατίνη, ή LDL-χολ ≥ 3,2 mmol/L χωρίς υπολιπιδαιμική αγωγή. Οι συμμετέχοντες έλαβαν ατορβαστατίνη 40 mg και υποδόρια ένεση 420 mg εβολοκουμάμπης ή εικονικού φαρμάκου ενδονοσοκομειακά και μετά από 4 εβδομάδες. Την 8η εβδομάδα θεραπείας τα μέσα επίπεδα LDL-χολ ήταν 0,79 mmol/L στην ομάδα της εβολοκουμάμπης και 2,06 mmol/L στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (ελάττωση κατά 40,7% περισσότερο με την εβολοκουμάμπη), με αποτέλεσμα ποσοστό 95,7% των ασθενών υπό εβολοκουμάμπη να πετύχουν το στόχο για την LDL-χολ. Ανεπιθύμητες ενέργειες και καρδιαγγειακά επεισόδια δεν διέφεραν ανάμεσα στις δύο ομάδες. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι η χορήγηση αναστολέα της PCSK-9 στην οξεία φάση ενός καρδιακού επεισοδίου σε συνδυασμό με ισχυρή στατίνη είναι καλά ανεκτή και αποτελεσματική στην ελάττωση των επιπέδων της LDL-χολ.

(Koskinas KC, Windecker S, Pedrazzini G, et al. J Am Coll Cardiol. 2019. pii: S0735-1097(19)36274-6. doi: 10.1016/j.jacc.2019.08.010. [Epub ahead of print])