Δ. Ρίχτερ, MD, FESC, FAHA
Μέλος ΔΣ ΕΕΛΙΑ
Η θέση της ασπιρίνης στην πρωτογενή πρόληψη αποτελεί ακόμα πεδίο επιστημονικής διαφωνίας με τις επιστημονικές εταιρίες και τις κατευθυντήριες οδηγίες είτε να την απορρίπτουν πλήρως είτε να την τοποθετούν στις ομάδες ασθενών υψηλού κινδύνου.
Στα πλαίσια αυτά δύο ακόμη μελέτες παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Καρδιολογίας και ταυτόχρονα δημοσιεύθηκαν στο NEJM και LANCET αντίστοιχα.
Η πρώτη ήταν η ASCEND trial (N Engl J Med. 2018 Aug 26. doi: 10.1056/NEJMoa1804988) σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όπου 15000 άτομα με ΣΔ αλλά χωρίς στεφανιαία νόσο (ΣΝ) τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν είτε ασπιρίνη είτε εικονικό φάρμακο για 7,4 έτη. Η ασπιρίνη μείωσε το τελικό σημείο σκληρού καρδιαγγειακού συμβάντος κατά 12% αλλά αύξησε ταυτόχρονα τις σοβαρές αιμορραγίες (κυρίως γαστρεντερικές) κατά 29%. Για κάθε 91 ασθενείς που ελάμβαναν ασπιρίνη για 7,4 έτη γλιτώναμε ένα καρδιαγγειακό συμβάν και για κάθε 112 ασθενείς που την ελάμβαναν είχαμε μία μείζονα αιμορραγία. Μολονότι δεν ισοδυναμούν σε επίπεδο βαρύτητας το ισχαιμικό επεισόδιο με την αιμορραγία η ισορροπία αυτή προβληματίζει για το κατά πόσον πράγματι πρέπει να χορηγούμε ασπιρίνη στην πρωτογενή πρόληψη σε διαβητικούς ασθενείς. Να ληφθεί υπόψη ακόμα πως μόνο το 25% των ασθενών στη μελέτη ελάμβαναν αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPI), γεγονός που μας κάνει να προβληματιζόμαστε κατά πόσο το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό εάν όλοι οι ασθενείς ελάμβαναν γαστροπροστασία.
Στη δεύτερη μελέτη (ARRIVE trial, Lancet. 2018 Aug 24.doi: 10.1016/S0140-6736(18)31924-X) 12000 μη διαβητικοί ασθενείς με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου αλλά χωρίς ΣΝ ή ΣΔ τυχαιοποιήθηκαν σε ασπιρίνη 100 mg ή εικονικό φάρμακο. Το τελικό αποτέλεσμα δεν έδειξε καμιά στατιστικά σημαντική διαφορά, μολονότι λόγω του ότι η συμμόρφωση των ασθενών στη μελέτη αυτή ήταν εξαιρετικά χαμηλή, εάν λάβουμε υπόψη μόνο τους ασθενείς που πήραν τελικά την ασπιρίνη για το 60% του χρονικού διαστήματος της μελέτης είχαμε σημαντική μείωση των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου.
Συμπέρασμα των μελετών αυτών είναι πως δεν πρέπει να χορηγούμε αλόγιστα ασπιρίνη στην πρωτογενή πρόληψη αλλά μετά από πολύ σκέψη και αφού ζυγίσουμε πολύ καλά τη σχέση οφέλους-κινδύνου.