Ευάγγελος Εμμ. Βολτυράκης
Καρδιολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθυντής εργαστηρίου κοπώσεων Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Η κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) είναι μια συχνή αρρυθμία (ανωμαλία του καρδιακού ρυθμού), που προσβάλλει περισσότερο από το 1% του πληθυσμού, ιδιαίτερα τις μεγαλύτερες ηλικίες. Παλαιότερα ονομαζόταν πλήρης αρρυθμία γιατί ο σφυγμός είναι τελείως άρρυθμος. Ο ρυθμός που προκύπτει είναι αποδιοργανωμένος και συνήθως ταχύς.
Ο ασθενής μπορεί να νιώσει αίσθημα παλμών (φτερούγισμα), κόπωση, ζάλη, λιποθυμία, θωρακικό πόνο, δύσπνοια. Ενίοτε, τα συμπτώματα απουσιάζουν.
Οι συχνότερες αιτίες είναι η υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, βαλβιδοπάθειες (π.χ. ανεπάρκεια μιτροειδούς), καρδιακή ανεπάρκεια, μυοκαρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες, θυρεοειδοπάθειες κλπ. Η ΚΜ μπορεί επίσης να σχετίζεται με κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης, βαρύ γεύμα, ορισμένα φάρμακα, ηλεκτρολυτικές-μεταβολικές διαταραχές, χειρουργεία ή λοιμώξεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν ανευρίσκεται πρόβλημα καρδιάς ή άλλο πρόβλημα υγείας.
Η ΚΜ μπορεί να εμφανιστεί είτε ως σύντομα παροξυσμικά επεισόδια, είτε ως εμμένοντα επεισόδια που χρήζουν ιατρικής παρέμβασης. Έχει την τάση να υποτροπιάζει και αν δεν αναταχθεί εγκαθίσταται χρονίως. Κλινικά μπορεί να βρεθεί αρρυθμία στην ψηλάφηση του σφυγμού ή στη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης. Η διάγνωση τίθεται με το ηλεκτροκαρδιογράφημα ή το Holter ρυθμού.
Η ΚΜ δεν θεωρείται αθώα διαταραχή. Χωρίς θεραπεία συνοδεύεται από αύξηση θνητότητας. Η σοβαρότερη επιπλοκή της είναι ο σχηματισμός θρόμβων εντός της καρδιάς με επακόλουθο συνήθως το εμβολικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, οδηγώντας σε θάνατο ή χρόνια αναπηρία.
Η στρατηγική αντιμετώπισης της ΚΜ είναι καταρχήν η ανάταξή της και εν συνεχεία η πρόληψη νέων υποτροπών. Υπάρχουν διάφορα αντιαρρυθμικά φάρμακα για το σκοπό αυτό, με ποικίλη αποτελεσματικότητα. Συχνά σκόπιμη είναι η εισαγωγή στο νοσοκομείο, προκειμένου να ελεγχθεί ο καρδιακός ρυθμός με τη μέγιστη ασφάλεια. Εναλλακτικά γίνεται φαρμακευτικός έλεγχος της καρδιακής συχνότητας, ελέγχοντας και τα όποια συμπτώματα συνοδεύουν την αρρυθμία. Παράλληλα πρέπει να προληφθεί η δημιουργία θρόμβων και η εκδήλωση εμβολής στον εγκέφαλο ή αλλού. Έτσι χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα, όπως η ασενοκουμαρόλη (Sintrom). Το χαρακτηριστικό της ασενοκουμαρόλης είναι ότι η δόση της είναι ρυθμιζόμενη, επηρεάζεται από άλλα φάρμακα (π.χ. αντιβιοτικά) ή διατροφικούς παράγοντες και χρειάζονται συχνές αιματολογικές εξετάσεις (χρόνος προθρομβίνης-INR) για να ρυθμιστεί η πηκτικότητα του αίματος σε ασφαλές και αποτελεσματικό επίπεδο. Τα τελευταία χρόνια προστίθενται στη θεραπευτική μας φαρέτρα νεώτερα αντιπηκτικά φάρμακα σταθερού δοσολογικού σχήματος χωρίς την ανάγκη αιματολογικών εξετάσεων.
Για την ανάταξη της ΚΜ χρησιμοποιείται επίσης ηλεκτρική καρδιομετατροπή όπου χορηγείται υπό αναισθησία ηλεκτρικό σοκ στο θώρακα, επαναφέροντας το φυσιολογικό ρυθμό. Σε ασθενείς που εμφανίζουν συχνές και έντονα συμπτωματικές υποτροπές, μη ελεγχόμενες με φάρμακα, μπορεί να γίνει στο Ηλεκτροφυσιολογικό Εργαστήριο επέμβαση κατάλυσης (καυτηριασμός-Ablation) έκτοπων εστιών, που πυροδοτούν την ΚΜ, με ικανοποιητικά αποτελέσματα.